7
چكيده
حج يكى از فروعات مهم دين اسلام است كه احكام و شرايط مبسوطى در فقه دارد. در اين پژوهش درباره «محدوده طواف» كه يكى از احكام طواف مى‌باشد بحث شده است.
هدف نگارنده از اين پژوهش آن است كه ثابت كند تحديد مطاف به حد فاصل خانه و مقام ابراهيم (ع)قابل خدشه است و قول مقابل كه طواف خارج از مقام را نيز جايز مى‌داند قابل اعتناء و توجه است.
ساختار اين تحقيق از يك مقدمه و شش فصل و يك خاتمه تشكيل يافته است.
پژوهنده در اين تحقيق، پس از تعريف واژه‌هاى حج و طواف و طرح كلياتى در آن باره، پيرامون كعبه، مقام ابراهيم(ع) و حجر اسماعيل و تاريخچه هر كدام به تفصيل سخن گفته است.
سپس در فصل دوم، پيشينه فقهى محدوده طواف را با طرح، سير تاريخى و نقل اقوال، ديدگاه فقهاء شيعه و اهل سنت پى گرفته است.
در فصل بعد، ديدگاه مشهور مبنى بر لزوم «طواف بين بيت و مقام» را به بوته نقد كشيده و پس از طرح ادله سه گانه؛ اجماع، قاعده احتياط و روايت، هر يك را جداگانه بررسى كرده است.
از مهمترين موضوعات اين فصل؛ بررسى تفصيلى روايت محمد بن مسلم است كه در آن به نقد و ارزيابى سند و دلالت روايت، نقدى بر شهرت عملى روايت و بررسى علت اعتماد فقهاء بر اين روايت مى‌باشد.
فصل چهارم اين نوشتار به بررسى ديدگاه «طواف خارج از مقام» پرداخته و پس از طرح روايت صحيحه حلبى درباره اعتبار سند و ميزان دلالت آن بحث شده است.
تعارض بين دو روايت محمد بن مسلم و صحيحه حلبى، فصل پنجم اين تحقيق است كه به پنج روش براى حل تعارض اشارت رفته است.