9
مقدمه
سپاس و ستايش خداوندى را كه در قرآن خود، مسجد را ياد كرده و درود و سلام آن كس را كه به دستان خود مسجد و مقام خويش را بنا نمود و بر خاندان او كه رهروان بهترين و درست‌ترين راه‌ها هستند.
و بعد:
پس از آنكه رسول خدا محمد مصطفى صلى الله عليه و آله به مدينۀ منوره نزول اجلال فرمود، نخستين كار او، بناى مسجد بود، كه آنجا را مكان عبادت و مركز فرمانروايى و ضيافتگاه و محكمۀ داورى و مجلس رأى زدن و مقرّ راهنمايى و محلّ محبت و الفت ميان مسلمانان قرار داد. مسجد دارالعلمى بود كه اصحاب در آنجا اصول راستينى را، كه دين حنيف اسلام بر روى آن استوار شده بود، مى‌آموختند و چون آن اصول را فرا مى‌گرفتند، بيرون مى‌آمدند تا مردم را از ظلمات گمراهى و كوردلى و جهالت نابخردانه برهانند و به عرصۀ روشن هدايت خداوندى و شريعت تابناك اسلامى بيرون آرند. برخى از آنان سرداران ميدان نبرد شدند و برخى فقيه و محدّث و گروهى عالم و مورّخ. آنها