5
[مقدمات پژوهش]
پيش‌گفتار مترجم
برخورد و تضارب انديشه‌ها، شرط لازم براى تكاپوى انديشه‌ها است. از به هم پيوستن پرسش و پاسخ، فرزند فرخندۀ دانش زاده مى‌شود و افكار آماده، به بارگاه رشد و كمال مى‌رسند. پرسش‌ها و نقدها نه مانند باد پاييزى‌اند كه باعث خزان برگ و بَر درخت دانش شوند، بلكه مانند نسيم بهارى‌اند كه دانه‌هاى خفته در خاك يا گياهان تازه‌رسته را، به رستن و شكفتن و برگ و بار مى‌نشانند.
البته و صد البته اين همه در صورتى است كه پرسش و پاسخ و تضارب انديشه‌ها با هدف فهم حقيقت صورت گيرد و از مسير درست جدال احس راه بگذراند. امّا آنجا كه هدف، چيرگى بر حريف مقابل و با ابزار جدال جاهلانه باشد، به جاى علم و انديشه، كينه‌ها و دشمنى‌ها شعله مى‌گيرد و خرمن انديشه‌ورزان را مى‌سوزد.
تعصبات ملّى و نحله‌اى و يا انگيزه‌هاى ناپاك سياسى، گاه از پشت پرده نقش مى‌آفريند و مباحثات زلال علمى را گل‌آلود مى‌كند. در ا ين ميان، عالمان امين و خردمندانند كه بايد هوشمندانه راه مباحثات علمى ار از چاه منازعات سياسى و عصبى باز شناسند و جهاد مقدّس خود را به غنيمت ناچيز دنيا نفروشند.