15
الجزء الثاني
مقدمه
بر كسى پوشيده نيست كه مناسك و مسائل فقهى حج داراى گسترۀ عظيم بوده و هر روز كه مى‌گذرد با وقوع مسائل مستحدثه، بر گسترۀ آن افزوده مى‌شود.
زرارة بن أعين كه از شاگردان برجستۀ امام صادق عليه السلام است، خطاب به آن حضرت مى‌گويد:
«حدود چهل سال است كه از حج مى‌پرسم و شما پاسخ مى‌دهيد و هنوز هم مسائل آن تمام نشده است.
و امام صادق عليه السلام در پاسخ وى فرمودند:
«خانه‌اى كه دو هزار سال پيش از پيدايش آدم عليه السلام حج‌گزارده مى‌شده است، توقع دارى در چهل سال مسائل آن پايان يابد؟» 1اكنون در اين زمان با وقوع مسائل مستحدثه و تعدّد فتاواى مراجع، كار براى عموم مردم و به ويژه روحانيون محترم كاروان‌ها مشكل‌تر گرديده است.
آيةاللّٰه حاج شيخ على افتخارى از پيش‌گامانى هستند كه با تأليف كتاب ارزشمند «آراء المراجع في الحج» تلاش كردند تا نظريات فقهى مراجع معظّم