26پاى او بر آن باقى ماند، و حجرالاسود، و خانۀ اسماعيل. 1 بر طبق اين نقل ديگر هيچ اشكالى در شمول آيۀ شريفه بر حجر اسماعيل باقى نمىماند.
تنها پرسشى كه ممكن است مطرح شود اين است كه در روايت ابن سنان، سخن از خانۀ اسماعيل است و اين ربطى به حجر اسماعيل ندارد.
در پاسخ مىگوييم: حجر اسماعيل همان خانۀ اسماعيل است، و دليل آن روايتى است كه مفضل بن عمر از امام صادق(ع) نقل كرده است كه:
الحجر بيت اسماعيل؛ 2
حجر، خانۀ اسماعيل است.
ممكن است بپرسند كه چه چيزى در حجر اسماعيل وجود دارد كه بتوان از آن به عنوان آيۀ بينۀ الهى و نشانۀ روشن خداوندى ياد كرد؟
فيض كاشانى در تفسير الأصفى -\كه خلاصه و چكيدۀ تفسير معروف الصافى اوست -\، در ذيل آيۀ شريفه پس از ذكر روايت ابن سنان مىفرمايد:
اينكه مقام ابراهيم از آيات بينات شمرده شود به آن سبب است كه گفتهاند هنگامى كه ابراهيم بر روى آن سنگ قرار گرفت آنچنان بلندى يافت كه بلندتر از بعضى از كوهها شد. و اما نشانۀ روشن بودن حجرالاسود به دليل سخن گفتن آن با بعضى از انبيا و اوصيا مانند حضرت آدم(ع) و امام سجاد(ع) است، كه در برخى از روايات آمده است و همچنين به آن سبب است كه كسى غير از معصوم توانايى نصب آن را ندارد، و اما آيۀ بينه بودن منزل اسماعيل، از آن روست كه زمانى اسماعيل بدانجا پاى نهاد كه هيچ آبى در آنجا نبود، و