23 است و قيد آن «مسائل نوظهور در دين» است. اين امر چيزى نيست كه افراد تندرو در نفى بدعت، آن را نپذيرند. براى نپذيرفتن اين سخن در سنت دليلى وجود ندارد؛ بلكه افعال رسول خدا(ص)، صحابه و مسلمانان پس از ايشان، بيانگر همين امر است.
2 . بدعتى كه مخالف با يكى از اصول دين باشد و در گستره دين و افراد زيرمجموعه آن نگنجد. اما اگر امرى باشد كه يكى از اصول دين آن را تأييد كند يا در گستره اين اصل باشد و با روح دين و قواعد آن سازگارى داشته باشد، در اين صورت، بدعتى نخواهد بود كه رسول خدا(ص) درباره آن فرموده است: «هر نوظهورى بدعت و هر بدعتى گمراهى است».
ب) اقوال علما درباره معناى بدعت
«بدعت» در لغت به معناى هر امر جديدى است كه پيش از اين وجود نداشته است. فرمايش خداوند در قرآن كريم كه مى‌فرمايد: بَدِيعُ السَّمٰاوٰاتِ وَ الْأَرْضِ ؛ «او پديد آورنده آسمان‌ها و زمين است»، (انعام:101) به اين معناست كه خداوند درحالى آسمان‌ها و زمين را آفريده كه پيش از آن وجود نداشته‌اند و براى آنها نمونه‌اى در گذشته نبوده است. «بديع» در زبان عربى صفت مشبهه به معناى اسم فاعل است؛ يعنى پديد آورنده.
«بدعت» در اصطلاح به معناى امورى است كه با سنت رسول خدا(ص) سازگارى نداشته باشد. «بخارى» روايتى نقل مى‌كند كه آن حضرت مى‌فرمايد: «هر چيزى كه جزء امر ما نباشد، مردود است». به غير از بخارى نيز اين حديث را روايت كرده‌اند. معناى اين سخن اين است كه هر آنچه