25 «هر گاه بندۀ مؤمنى از دنيا رفت و وارد برزخ شد شش صورت زيبا مى‌بيند ؛ يكى از سمت راست، ديگرى چپ، يكى جلو، ديگرى عقب، يكى نزد پاها و زيباترين صورت بالاى سر. صورتى كه از سمت راست مى‌آيد نماز، صورتى كه از سمت چپ مى‌آيد زكات، صورت پيش رو روزه و صورت پشت سر حج و عمره است. صورت زيبايى كه نزد پاهاى خود مى‌بيند، صلۀ رحم و زيباترين صورت و خوشبوترين بوها و وجيه‌ترين شكلها را كه بالاى سر خود رؤيت مى‌كند، ولايت محمد صلى الله عليه و آله و آل او است.» ¹

ب) جهاد ضعيفان

اگر انسان ضعيف باشد يا در شرايط ضعف قرار گيرد، در اين صورت جهاد بر او واجب نيست. خداوند جايگزينى براى جهاد ضعفا فراهم نموده كه حج است. اما ضعيف كيست؟ امام صادق عليه السلام از قول پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله نقل مى‌كند كه ايشان فرمود: «حج جهاد ضعيف است»، ² سپس امام صادق عليه السلام دست خويش را بر سينه‌اش گذارد و گفت: «ضعفا ما هستيم، ضعفا ما هستيم». بر اين اساس مراد از ضعيف مقام عظماى ولايت است.

امام موسى بن جعفر عليه السلام فرمود: «حج، جهاد ضعفاست و ضعفا شيعيان ما هستند». ³ بنابراين منظور از ضعفا يا ولايت است يا پيروان ولايت. در روزگارى كه ائمه شيعه و شيعيان به ظاهر ضعيف بوده‌اند و حكومت در دست حاكمان جور و ستم بود، در اين شرايط طبعاً جهادى واجب نبود، اما به جاى آن جهادى توصيه شده است كه به فرمودۀ امام حسين عليه السلام ⁴: «جهاد لا شوكة فيه» ؛ «جهاد بدون خار» باشد.

در حج تمامى معارف، اعتقادات و مناسك اسلامى ظهور مى‌يابد، حج يكى از بهترين ابزارهاى تبليغى دين است كه در آن مى‌توان به خوبى به نشر معارف الهى و هدايت مردم پرداخت، تبيين حقانيت دين راستين و ترويج احكام اسلامى براساس ولايت در حج