33
استفادۀ همگانى
حج، بسان قرآن است كه همه از آن بهره‌مند مى‌شوند. 1
صدف دريا
انديشمندان و غوّاصان و درد آشنايان امت اسلامى اگر دل به درياى معارف آن (حج) بزنند و از نزديك شدن و فرو رفتن در احكام و سياستهاى اجتماعى آن نترسند، از صدف اين دريا، گوهرهاى هدايت و رشد و حكمت و آزادگى را بيشتر صيد خواهند نمود و از زلال حكمت و معرفت آن، تا ابد سيراب خواهند گشت. 2
بُعد سياسى حج
حج، از آن روزى كه تولد پيدا كرده است اهميت بعد سياسى‌اش كمتر از بعد عبادى‌اش نيست؛ بعد سياسى علاوه بر سياستش، خودش عبادت است. 3
سياست حج
سياست حج، سياستى نيست كه ما درست كرده باشيم،