48 اوزاعيّه نيز مانند شافعيان قائل به تفصيل شدهاند. و همين طور اصحاب شافعى نيز بنا به نقل شيخ طوسى در خلاف، همين قول را اختيار كرده و در توجيه كلام خويش چنين گفتهاند: ما در اين مسأله غير از فتواى اوزاعى چيز ديگرى نداريم. 1 در هر حال از مقتضاى ادلّه قرآنى و روائى، تقديم حج بر نكاح استفاده مىشود، مگر آنكه در ترك ازدواج مشقت و حرجى باشد كه در اين فرض نكاح مقدّم است.
در شرائط حج زن:
آيا در حج زنان، شرط زائدى غير از شرايط حج مردان، وجود دارد يا نه؟
ظاهراً هيچ گونه شرط زائدى غير از آنچه را كه براى مرد است، وجود ندارد. و حتّى فقهاى اسلامى، اجازه شوهر نسبت به زن را در حج، شرط نمىدانند و مرد هم نمىتواند او را منع كند. چون در جائى كه معصيت خالق باشد اطاعت از مخلوق. (مانند: پدر، مادر، مولى و شوهر هر چند كه اطاعت آنها در غير اين موارد لازم است.) حرام است.
سؤال: آيا حج بر زنى كه در سفر حج شوهر يا محرم ندارد، واجب است؟
در اين مسأله بين فقها اختلاف است.
به فتواى ابوحنيفه: وجود محرم يا شوهر در حج زن شرط است هر چند پير زن باشد. بنابراين جايز نيست بدون يكى از اين دو، به حج برود. 2 البته ابوحنيفه وجود شوهر يا محرم را در همه جا لازم نمىداند; بلكه در جائى آنرا شرط مىداند كه: بين وطنِ زن و مكّه مكرّمه سه روز راه باشد.
وليكن مرحوم شيخ طوسى در كتاب خلاف، از اصحاب ابوحنيفه چنين نقل مىكند: حنفيان اين شرط را در وجوب حج بر زن، معتبر نمىدانند. 3 و امّا حنابله، وجود زوج يا محرم را نسبت به حج زن مطلقاً شرط مىدانند، چه اينكه راه امن باشد يا نباشد. 4 و دليل آنان دو روايت از پيامبر گرامى اسلام(ص)است:
1 «نهى رسولالله(ص)عن سفر المرأة ثلاثاً الاّ مَعَ ذى مَحرم.»
«پيامبر(ص)از سفر زن بيشتر از سه روز نهى كرد مگر اين كه محرمى همراه داشته باشد.»
2 «روى عن النبى(ص)انّه قال لا يحلّ لإِمْرأة تؤمنُ بالله واليوم الآخر انْ تسافر الاّ مع ذى محرم.» 5