30آنها نيست.
در قسمتهاى جنوبى مدينه، نخلستانى به دست سلمان فارسى احداث شد. على «ع» هم باغهاى خرما در اطراف مدينه پديد آورده بود. سير حكومت، پس از رسول خدا عمدتاً دست امويان و عباسيان افتاد. ائمّه مظلوم واقع شدند و فرهنگ اهل بيت، كه نابترين و نزديكترين فرهنگ به تعاليم پيامبر، بلكه ادامۀ همان خط و برنامه بود، در انزوا قرار گرفت. در غوغاى حاكم بر تاريخ اسلام و مدينه، همواره وفاداران به خطّ اهل بيت در اين شهر بوده‌اند، امّا در اقليّت ومحروميّت. از آن زمان كه خانۀ كوچك فاطمه «عليهاالسلام» پايگاه معترضين به «سقيفه» بود تا اين زمان كه نخاولۀ جنوب مدينه، سرسختانه خطِ ولاى اهل بيت را با همۀ دشواريهايش زنده نگهداشته‌اند، اين جريان اصيل و سرچشمه گرفته از تعاليم عترت پيامبر، تداوم داشته و دارد.
اگر امروز، شيعه در مدينه نه منبرى دارد، نه مسجدى و نه آزادى، آن روز هم ائمّه در سخت‌ترين شرايط به سر مى‌بردند و حتى در دوران امام صادق «ع» كه اوج گشايش فضا براى اهل بيت بود، گاهى پرسيدن مسألۀ شرعى از امام و ارتباط برقرار كردن با آن حضرت، با پوشش و محمل انجام مى‌گرفت. حكومت خلفا كه با انتساب خود به پيامبر و خلافتِ وى، براى خويش امنيت و همه چيز ساخته بودند، خاندان پيامبر بخاطر اينكه ذريّۀ آن رسول پاكند، در فشار و ناامنى به سر مى‌بردند. اين، مضمون كلامى از امام سجّاد «ع» در يكى از خطبه‌هايش پس از عاشوراست.