22قديمى اغلب به صورت لفظى بوده و با جملاتى از قبيل: يك سانتى‌متر برابر يك كيلومتر است يا يك سانتى‌متر بر يك كيلومتر بيان مى‌شد (جدارى عيوضى، 1369:33).
ب - مقياس كسرى
در اغلب نقشه‌ها به صورت يك كسر ساده بيان مى‌شود. صورت كسر هميشه عدد يك (واحد) مى‌باشد و به اين ترتيب نسبت كوتاه شدن فواصل يا خطوط به دقيق‌ترين و روشن‌ترين شكل خود نشان داده مى‌شود. هر واحدى كه به صورت كسر داده شد مخرج نيز همان واحد را خواهد داشت.
براى مثال در مقياس 
، فاصله دو آبادى بر روى نقشه يك سانتى‌متر است و فاصله آنها بر روى زمين 400/000 سانتى‌متر.
بايد توجه داشت كه قاعدتاً فاصله روى زمين را به متر و كيلومتر بيان مى‌كنند ولى در كسر صورت و مخرج بايد يك واحد اندازه‌گيرى باشند. در مقياس كسرى بالا مى‌توان گفت كه هريك سانتى‌متر روى نقشه معادل 400/000 سانتى‌متر يا 4000 متر يا 4 كيلومتر بر روى زمين است.
مسأله 1 : فاصله دو روستا بر روى نقشه‌اى به مقياس ، چهار سانتى‌متر است. فاصله آنها بر روى زمين چقدر است؟
حل: با توجه به كسر ، هر سانتى‌متر روى نقشه معادل پنجاه هزار سانتى‌متر بر روى زمين است كه معادله‌اى ساده مى‌توان فاصله آنها را بر روى زمين از روى فرمول بدست آورد..
...