34خصوص معرفى كرده است. ¹

4 / 2 - اكثر مواردى كه به عنوان مصاديق كامل شدن دين در تفاسير اهل سنت به چشم مى‌خورد - از جمله احكام حليّت گوشت‌ها، بيان حلال و حرام الهى، تشريع حج، آزادى خانۀ خدا از مظاهر بت‌پرستى و ... - يا از چنان اهميتى برخوردار نيست كه ارتباطى با كامل شدن دين پيدا كند ويا از مواردى است كه از سال‌ها قبل از نزول آيۀ اكمال تحقّق يافته بود.

4 / - در آيۀ شريفه بحث از كامل شدن دين به ميان آمده و اين موضوع با يأس كامل كفار نسبت به

مسلمانان پيوند خورده است. اما يأس و نوميدى كفار معنايى جز قطع نفوذ و سلطۀ آنان بر مسلمانان ندارد كه اين موضوع پس از روشن شدن وضع رهبرى در امت اسلامى - آن هم بعد از رحلت رسول خدا(ص) - قابل حصول است.

4 / 4 - عده‌اى از مفسّران قائلند كه رسول خدا(ص) پس از نزول آيۀ اكمال 81 روز بيشتر زندگى نكرد. ² با توجه به آن كه مطابق پاره‌اى از روايات، وفات