50كسانى كه توفيق تشرف ندارند مىشود. و چنين است بدرقۀ مسافر كه در روايات بر آن تأكيد شده است.
هنگامى كه ابوذر را از مدينه تبعيد مىكردند، با اينكه حكومتِ وقت از بدرقۀ اباذر منع كرده بود، اميرالمؤمنان على عليه السلام وى را مشايعت نمود و به فرزندان خود حسن و حسين عليهما السلام و عقيل بن ابيطالب و عبداللّٰه ابن جعفر و عمار بن ياسر فرمود كه ابوذر را بدرقه كنند و اين سخن را گفت:
«وَدِّعُوا أخاكم فَاِنَّهُ لاٰبُدّ للشاخص أن يمضي و للمشيّع أن يرجع...» 1
براى توديع مسافر آداب و ادعيهاى در كتب حديث ذكر شده است؛ از جمله اينكه: هرگاه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله با مؤمنان وداع مىكرد، مىفرمود:
«خداوند تقوا را توشۀ راهتان سازد، خير و خوبى را فرارويتان قرار دهد، حاجتهايتان را برآورد و دين و دنيايتان را حفظ كند و با سلامتى به خانوادهتان باز گرداند و آنها نيز سالم باشند.» 2و نيز هرگاه با مسافرى وداع مىكرد مىفرمود:
«خداوند بهترين يار و مددكار تو باشد، سختى را بر تو آسان گرداند و دور را نزديك سازد، مهم تو را كفايت كند، دين و امانت و سرانجام تو را نگهبان باشد و تو را خير دهد. بر تو باد به تقواى خداوند، خود را به خدا بسپار و با بركت او روانه شو.»
و در روايت است كه امام صادق عليه السلام براى گروهى از ياران خود كه پياده عازم حج بودند چنين دعا كردند: «خداوندا! آنان را توان راه پيمودن و آرامش نفس عطا فرما.»؛
«اَللّهمّ احملهم على أقدامهم وسكّن عروقهم» 3