15
پيشگفتار
سنت سفرنامه‌نويسى از دير باز، به شكل محدود، در بين اقوام و ملل دنيا مرسوم بوده، ليكن در دو قرن اخير توسعه و رواج قابل توجهى يافته است. سفرنامه نويسان، هر يك با تخصص‌ها و گرايش‌هاى فكرىِ خود تلاش كرده‌اند تا آداب و رسوم مردم در شهرها و روستاها را بازگو نموده، به تشريح و توصيف اماكن و آثار تاريخى و حوادث و رويدادهاى بين راه بپردازند.
در ميان سفرنامه‌ها، سفرنامه‌هاى مربوط به حج از اهميت و جاذبۀ ويژه‌اى برخوردار است. نويسندگانِ چنين آثارى تلاش كرده‌اند تا چگونگى حج‌گزارى مسلمانان، شيوۀ رفتار آنان با يكديگر، سختى‌ها و دشوارى‌هاى گوناگون ميان راه، كمبود و يا نبودِ امكانات مادى و رفاهى و ويژگى‌هاى هر يك از اماكن دينى و مذهبى شهرهاى بين راه و به ويژه حرمين شريفين را تشريح و ترسيم كنند. محققان و انديشمندان نيز در هر زمان كوشيده‌اند تا سفرنامه‌هاى پيشينيان را به زيور طبع آراسته، در اختيار نسل‌هاى بعد از خود قرار دهند.
اين جانب نيز، هم به دليل مسؤوليت شغلى و هم علاقمندى به اين‌گونه سفرنامه‌ها، از سال‌ها پيش كوشيده‌ام تا با كمك برخى از دوستان فاضل و دانشمند، اين سنت ديرينه را پاس داشته، ضمن تشويق زائران و حجاج بيت اللّٰه الحرام به نوشتن سفرنامه و