18
عشق به خدا، ترس از خدا
انسان به عشق زنده است. در اين دنيا عده‌اى به خود و وابسته‌هاى خود؛ چون همسر و فرزند، وعده‌اى به طبيعت و مظاهر آن؛ چون ماه و خورشيد و دريا، و بعضى ديگر به مكان‌هاى مقدس؛ چون مسجدالحرام و حرم پيامبر و ائمه عشق مى‌ورزند، ولى حاجىِ عارف و زائرِ اهل دل؛ عاشق خداست و عشق و علاقه‌اش به امور ديگر ناشى از عشق به خداست، چون همۀ اين امور را مظاهر و آيات و نشانه‌هاى او مى‌داند.
حاجى از مقام عظمت و كبريايى حق خوف و خشيت دارد و همين خوف و خشيت، مايۀ بيدارى، حركت و توجه او به مسئوليت‌هاى سنگين‌تر است.
چنانكه در قرآن كريم مى‌فرمايد:
«همانا كسانى كه در نهان از پروردگارشان مى‌ترسند، بر ايشان آمرزش و پاداش بزرگ است.» 1
زائر بيت‌اللّٰه الحرام عازم زيارت خانه كسى است كه به مهر او عشق مى‌ورزد و از قهر او خائف و نگران است.