48عبدالعزيز را در بردارد و افزون بر سطح همكف، سه طبقه را شامل مىشود. چندگانگى سطح مسجد و قرار گرفتن سازههاى آن در طبقات گوناگون، زمينه را براى گسترش افزونتر فعاليت مهندسان فراهم آورده و به آنان اين امكان را داده است كه علاوه بر فضاى درونى مسجد و سطح همكف، از فضاى عمومى نيز بهره گيرند.
اصل طرّاحى مسجد، هشتگوشهاى است كه صحنى چهارگوش را در ميان دارد و از چهار گوشۀ كعبه، گذرگاههايى به سوى درهاى اصلى مسجد گشوده شده است.
سطح مسجد دو بخش دارد: سطح سنگفرش شدۀ فضاى حرم و سطوح بلندتر پيرامون آن. سطح مسجد با شيبى ملايم به سوى كعبه ساخته شده است. سطوح خارج از حرم، به درهاى ورودى، راهروها، محلهاى نماز و كتابخانههايى كه جايگزين سقاخانهها شدهاند، ارتباط دارد. پلكان و طبقۀ همكف مسعىٰ نيز با اين سطوح در ارتباط است.
مساحت اين بخش، كه فضايى با سه گنبد در يك رديف آن را از توسعۀ اوّل سعودى جدا مىكند، 19000 متر مربع است. در اين بخش، 492 ستون برپاست، كه هركدام از يكسو پنج متر و از سوى ديگر پانزده متر با ستون بعدى فاصله دارد. در ميان ستونهاى طبقۀ همكف، طاقهايى است كه در امتداد گذرگاهها، ستونها را به هم پيوند مىدهد. سقف اين بخش به گونهاى طرّاحى شده است كه از يك طرف، توان مقاومت ساختمان در برابر لرزشهاى ناشى از زمينلرزه را افزايش دهد، و از ديگرسو، پاسخگوى نيازهاى ضرورى طرح براى جريان طبيعى هوا باشد. اين طبقه، شمارى پلكان اصلى و فرعىِ معمولى و برقى دارد. اين بخش داراى چند ورودى است كه باب ملك فهد، به عنوان دروازۀ اصلى، مهمترين