37
بخش دوّم: توسعۀ جديد
مجموعۀ مسجدالحرام فضاى شكوهمند و ويژه‌اى را در بر دارد كه برخاسته از ارزش والا و جايگاه بلند اين مكان گرامى است. فلسفۀ معمارى اسلامى در اين بنا، از مركزيّت كعبه براى همۀ جهان حكايت دارد. گرچه مسجدالحرام با گذر از دوره‌هاى مختلف تاريخ اسلام، گونه‌هاى معمارى چندى را به خود ديده است.
نقشه‌هاى توسعۀ جديد
مسجد الحرام بر بنيادهاى استوار مسجدسازى، چندان تكيه دارد كه برآيند نهايى آن در نوع خود يگانه و بى‌همتاست و مى‌توان گفت:
پافشارى اين طرح بر بهره‌گيرى از نمونه‌هاى معمارى تاريخى، الهام‌بخش ديگران خواهد بود و با اجراى آن بناى نوينى پديد خواهد آمد كه در عين بهره‌مندى از ارزشهاى تاريخى، پايه‌هاى معمارى امروزين را نيز در نظر دارد. بناى نوبنياد مسجدالحرام، نمادى از معمارى نوين اسلامى است.
توسعۀ جديد، از يك‌سو مى‌بايست، همچون نمونه‌هاى سنتى مسجدسازى، از سنجه‌هايى ويژه پيروى مى‌كرد، با محيط پيرامون هماهنگ مى‌بود و بافت شهرى گرداگرد خود را ناديده نمى‌گرفت؛ زيرا بناى كعبه و مسجدالحرام و در پىِ آن، بناهاى شهرى و منظرۀ كوههاى اطراف و آسمان، نمايى چنان همساز را باز مى‌تاباند كه نشانى شگرف