56شده كه برخى از مورّخان پندارند كه مسجد در سه مرحله ساخته شده؛ زيرا تغيير از بيت المقدس به كعبه، برخى تغييرات را در بناى مسجد در پى داشت.

از جمله:

1 - قبله از سمت شمال به سمت جنوب تحول يافت.

2 - درى كه در ديوار جنوبى بود بسته شد و به جاى آن درى در ديوار شمالى باز شد.

3 - سه ايوان در سمت جنوب، به همان گونه كه در سمت شمال بود، ساخته شد.

4 - باب عثمان و باب عاتكه به همان حال باقى ماندند.

5 - صُفّه از سمت جنوب به سمت شمال تغيير مكان داد.

6 - مسجد مناره يا محرابى كه در ديوار باشد، نداشت.

صُفّه:

عِياض گويد: صُفّه (به ضم صاد و تشديد فاء) سايبانى است در آخرِ مسجد پيامبر صلى الله عليه و آله كه مساكين و فقرا در آن سكونت مى‌كردند. اهل صُفّه منسوب به اين مكان هستند.

حافظ ذَهَبى گويد: قبله پيش از آنكه تحول يابد، در شمال مسجد بود چون تحول يافت، ديوار بالايى آن مكان اهل صُفّه شد. ¹

صاحب «الدّر الثمين» گويد:

صُفّه در ركن شمال شرقى مسجد شريف نبوى بود، در طرف راست قبله، كه به سوى بيت المقدس بود. آنجا همچنين مدخل باب عثمان بود، در