8«هيچ پادشاه و هيچ رعيتى به خانۀ خدا نمى‌رسد جز با مشقت و ناگوارى در آب و غذا و تحمل باد و توفان و تابش خورشيد و اين است معناى كلام خداوند عزّوجل كه فرمود: چارپايان بارهاى شما را بر پشت كشيده، به شهر مى‌رسانند كه اگر آنها نبودند شما جز با مشقت و جان كندن به مقصد نمى‌رسيديد همانا پروردگار شما رؤوف و رحيم است.»
و نيز هشام بن حكم از امام صادق - ع - نقل مى‌كند كه فرمود:
«... و ما أحد يبلغه حتى تناله المشقّة»؛ «هيچ‌كس بدون زحمت و مشقت به مكه نمى‌رسد.» 1
در گذشته، طولانى بودن راه، نداشتن وسيلۀ نقليۀ مناسب و مطمئن، نبود امكانات رفاهى و درمانى، ناامنى و وجود سارقين مسلّح ... همه و همه عواملى بودند كه حجاج را با خطر مواجه مى‌كردند. بسيارى از آنها در بين راه مى‌مردند و هرگز به وطن باز نمى‌گشتند.
حوادث تلخ
در سال 402 ه . ق. گروهى از حجاج گرفتار توفان شدند، باد سياهى بر آنها وزيدن گرفت، در نتيجه راه آب را گم كرده، عدّۀ زيادى از آنها مردند. در سال 403 ه . ق. سارقين بيابانگرد، قبل از رسيدن كاروان به محلّ آب، در آنجا فرود آمده برخى از آبگيرها را پر كردند و در برخى حنظل ريخته، در كمين حجاج نشستند و پس از ورود، از آنان پول گزافى مطالبه كردند. عطش، زندگى