14بسيارى وجود دارد كه با توجه به توان و فرصت محدود براى كار فرهنگى در حج، بايد به آنها بيشتر بپردازيم، به عنوان مثال يكى از مشكلات جامعۀ ما اين است كه وقتى در اوقات نماز به مساجد خود وارد مى‌شويم، مى‌بينيم تعداد اندكى در جماعت حضور دارند. و همين معتقدان به خدا و رسول كه عده‌اى از آنان نيز به حج آمده اند، در كوچه و بازار پرسه مى‌زنند.
اگر ما صد هزار حاجى را به اين باور برسانيم كه وقتى به ايران برگشتند، نخستين كارشان نماز اول وقت، آن هم به جماعت باشد، صدهزار نفر بر جماعت‌ها افزوده‌ايم و اگر هر يك از اينان، دو نفر را به اين كار وادار كند، وضعيت بهترى خواهيم داشت.
مشكل ديگر اين است كه تعدادى از مردم به تعهدات خود سرسرى مى‌نگرند و خيلى به آن پايبند نيستند. ما بايد درحج به گونه‌اى عمل كنيم كه حاجيان پس از مراجعت، همه به قول‌ها و پيمان‌هاى خويش متعهد و وفادار باشند.
مادر گرامى مريم عليها السلام ، قربانى عمل به تعهد نذر خود شد و او بر خلاف كشش‌هاى قواى باطنى خود، مريم را تقديم معبد كرد و رنج فراق دردناك او را، كه مرگ تدريجى بود تحمل كرد و گفت: من به خداوند تعهد داده‌ام و بايد وفا كنم.
ما بايد در حج بياموزيم هديه‌اى كه از خانۀ خدا همراه مى‌آوريم، اين باشد كه «خداوندا! من به تمام تعهدات خود پايبند خواهم شد؛ چه تعهد با خدا، چه تعهد با مردم». حال اگر هر حاجى به اين موضوع عمل كند و دست كم دو نفر از كسانى را كه روى آنها نفوذ دارد، به اين كار وادارد،