70گفتن سلام آخر، در نماز جماعت، براى هر يك از امام و مأموم يكبار واجب است و در اين مورد استناد مى‌كنند به حديث منقول از على - (ع) - كه فرمود: «تحليلها التسليم» يعنى با گفتن سلام، نماز تمام مى‌شود و آنچه در حال نماز حرام بود، حلال مى‌گردد.
«مالك» (پيشواى فرقه مالكى) مى‌گويد: در نماز جماعت بايد مأموم دو بار و امام يكبار سلام بگويد. 1 ولى مشهور در ميان فقهاى اهل سنت اين است كه: نمازگزار دو سلام مى‌گويد: در اولى صورت را به جانب راست و در دومى به جانب چپ متوجه مى‌كند، سلام اول، واجب و موجب اتمام نماز است و دومى مستحب مى‌باشد. 2 اگر در مكه و مدينه ملاحظه مى‌شود كه در پايان نماز دو سلام به دو طرف مى‌دهند، بر اساس همين فتواست. و چنانكه گفتيم اهل سنت در سلام، فقط «السلام عليكم و رحمة اللّٰه» مى‌گويند و گفتن «و بركاته» را مستحب نمى‌دانند. 3
ديدگاه فقهاى شيعه
سلام آخر، از نظر فقهاى شيعه نيز از واجبات نماز است و تمام شدن نماز و حلال شدن چيزهايى كه در حال نماز حرام است، موقوف به گفتن اين سلام است. البته براى هر يك از امام و مأموم يكبار بيشتر واجب نيست. 4
به فتواى فقهاى شيعه، مستحب است كه نمازگزار - چه در نماز فرادى و چه در جماعت - هنگام سلام آخر، با گوشه چشم به سمت