9دهد، كه از ميان ميليون‌ها مسلمان ارزومند موفق به برگزارى حج و حضور در مواقف و مشاعر، و انجام مناسك و شعار، شده‌اند.
البته، دست يافتن به اهداف بلند و ثمرات شيرين، اسلامى - انسانى اين فريضۀ الهى، مشروط است، به داشتن شناختى دقيق و همه جانبه، و عملى صحيح و بر اساس موازين، از حج اسلامى، بويژه ابعاد ژرف معنوى و اسرار گستردۀ باطنى آن، وگرنه هيچ‌گاه صورت عارى از معنا و جسم خالى از روح، آن آثار شگفت معنوى و نتايج و منافع عظيم سياسى - اجتماعى و اقتصادى را نخواهد داشت. و به فرمودۀ حضرت امام رحمه الله : «حج براى نزديك شدن، و اتصال انسان به صاحب‌خانه است، و حج تنها حركات و اعمال و لفظها نيست، و با كلام و لفظ و حركت خشك، انسان به خدا نمى‌رسد».
بنابراين بايد هر فرد مسلمانى كه عازم زيارت بيت‌الله مى‌شود، علاوه بر مسائل و آداب ظاهرى اين فريضۀ بزرگ الهى، به فراگيرى و شناخت و درك مقاصد باطنى و اسرار معنوى، به فراگيرى و شناخت و درك مقاصد باطنى و اسرار معنوى حج بپردازد. تا با توفيق زيارت خانۀ خدا و حضور در مواقف و مشاعر، جوهر حج را كه «هجرت به سوى