22كه اين سيل جمعيت را به هنگام اقامۀ نماز همانند ساير مسلمانان به سوى اين دو مسجد و مساجد ديگر در مكۀ مكرمه و مدينۀ منوره سرازير نمايد.
و اين تحوّل عظيم و دگركونى شگرف براى كسانى كه شاهد مراسم حج قبل و بعد از انقلاب بوده‌اند، بيش از ديگران ملموس و قابل درك است و طبعاً براى علاقمندان به اسلام مايۀ خوشحالى و دلگرمى و براى دشمنان اسلام رنج‌آور و نگران‌كننده است.
البته اين، ظاهر قضيه است ولى ابعاد معنوى و جنبه‌هاى مختلف سياسى - مذهبى اين حكم براى جهان اسلام، بيش از آن است كه بتوان ارزيابى كرد و جهات گوناگون آن را ارائه نمود. به طور خلاصه مى‌توان گفت كه: با توجه به شرايط فعلىِ جهان اسلام و به ويژه جايگاه مهم تشيّع، كه پس از پيروزى انقلاب اسلامى به آن دست يافته است، اين حكم يكى از بارزترين و سازنده‌ترين احكام و فتاوا است كه از سوى يك مرجع تقليد جامع‌الشرايط و آگاه صادر شده و به مرحلۀ اجرا در آمده است.
انگيزه و دلايل مذهبى اين حكم:
گر چه ممكن است اين حكم امام قدس سره داراى انگيزه‌هاى