1) . وى وزير فخرالدولۀ آل‌بويه و عالم و اديب و متكلم و شاعر بوده‌است و در علم، ادب، دين و دنيا از شخصيت‌هاى گرانقدر به شمار مى‌رود. علما و شعراى بى‌شمارى گرد او جمع مى‌شدند، اجتماعى بى‌نظير كه جز براى سيف الدولۀ آل‌حمدان براى هيچ زعيم و فرمانروايى فراهم نيامده بود. براى او بود كه‌بابويه (طاب ثراه) كتاب «عيون‌الاخبار» را نگاشت و ثعالبى كتاب «يتيمةالدهر» را در گزارش احوال او و شعراى او تأليف كرد. ابن‌خلكان مصنفاتى از صاحب بن عباد ياد مى‌كند، از آن‌جمله كتاب «الإمامة» است كه «صاحب» در اين كتاب در تفضيل على بن ابى طالب عليه السلام و اثبات امامت او بحث كرده است. و ديگرى كتاب «المحيط» در لغت. من نسخه‌اى از اين كتاب را در كتابخانۀ محمد سماوى در نجف ديدم كه آن را به قلم خود استنساخ كرده بود. اين كتاب، تلخيص كتاب «العين» خليل مى‌باشد كه شواهد شعرى در آن حذف و فصول آن به بهترين وجه تبويب و تنظيم شده است. مقام صاحب بن عباد آن چنان رفيع گشته بود كه «شريف رضى» وى را در حياتش مدح گفته و پس از وفاتش مرثيه‌اى براى او سروده است. صاحب ابن عباد به سال 326ه‍ .ق زاده شد، و در سال 385ه‍ .ق از دنيا رفت.