40نزديك به خانۀ كعبه مى‌ساختند و بدين ترتيب فضاى مسجد را مى‌گرفتند.عُمَر آنان را از اين كار بازداشت و گفت كعبه خانۀ خداست و هر خانه فضاى خارجى مى‌خواهد.اين فضا پيش از شما بوده و شما بدان در آمده‌ايد.آنگاه خانه‌هايى را خريد و داخل مسجد درآورد.
خانۀ كسانى را هم كه حاضر به فروش نشدند ويران كرد و بهاى آن را براى صاحبان خانه نگاهداشت،تا سرانجام به‌گرفتن آن راضى شدند.عمر براى مسجد ديوارى ساخت به‌طول يك قامت،كه بر سر آن ديوار چراغها را مى‌گذاشتند.
سپس عثمان خانه‌هاى ديگر را به بهاى گران خريد و به مسجد افزود.كسانى را كه نمى‌خواستند خانه‌هاى خود را بفروشند نكوهش كرد و به زندان انداخت و به آنان گفت:«شما از مداراى من سوء استفاده مى‌كنيد».گويند عثمان نخستين كسى بود كه براى مسجد رواق ساخت. 1
چون عبداللّٰه بن زبير خود را خليفه خواند و مكه را محل اقامت كرد،ديوارهاى مسجد را مرمت نمود اما بر وسعت مسجد نيفزود.
در دولت امويان عبدالملك پسر مروان و فرزند عبدالملك وليد،كه به ايجاد ساختمان علاقه‌اى بسيار داشت در ترميم،وسعت و زيبائى مسجد كوشيدند،و به دستور