32
«به قوم خود گفتند: ما از شما و از آنچه به جاى خدا مى‌پرستيد، بيزاريم.»
پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله نيز، هم از «شريك قرار دادن براى خدا» اظهار برائت مى‌كند إِنِّي بَرِيءٌ مِمّٰا تُشْرِكُونَ و هم از «اعمال و رفتار شرك آلود» مردم إِنِّي بَرِيءٌ مِمّٰا تَعْمَلُونَ.
از مجموع آيات فوق كه درمباحث بعدى به طور مشروح مورد بحث قرار خواهد گرفت، استفاده مى‌شود كه اعلام برائت، اختصاص به برائت از مشركان ندارد، بلكه علاوه بر آن، شامل «آلهۀ مشركان»، «دشمنان خدا» و «اعمال و رفتار شرك‌آلود مشركان» نيز مى‌شود. به عبارت ديگر هريك از آنها عنوان مستقلى هستند كه به تنهايى سبب و مجوّزى بر اعلام برائت و اظهار تنفّرند.
چنانكه «نهى از تولّى» نيز در قرآن كريم اختصاص به «تولى كفّار» ندارد، بلكه تولّى «دشمنان خدا» و «كسانى كه دين را به بازى و تمسخر مى‌گيرند» نيز صريحاً مورد نهى قرار گرفته است. ناگفته نماند كه دشمنى و تمسخر از ناحيه هركسى باشد، مشمول نهى قرآن است، چه مشرك و كافر باشد و چه يهودى و مسيحى و چه مورد غضب خداوند