9جلو مى‌رود گرفتارى هاى روحى، معنوى و مادى بيشتر مى‌شود و ضرورت ارتباط با معنويت بيشتر احساس مى‌گردد بدين جهت مسألۀ توسل جايگاه خاصى در بين مردم داشته و دارد. اين پناهگاه بر اساس عقيده و باور اشخاص متفاوت است گاه پناهگاه خود را يك انسان و گاه يك بت يا طاغوت قرار مى‌دهد و گاه به خداى لايزال پناهنده مى‌گردد و ذات اقدسِ او را ملجأ خويش بر مى‌گزيند. روشن است كه عقلاى عالم كسى را به عنوان پناهگاه خود بر مى‌گزينند كه قدرت و توانايى داشته باشد. زيرا موجود ضعيفى كه به خود نمى‌تواند سودى برساند، چگونه مى‌تواند مشكل‌گشاى ديگران باشد. و از سويى تمام انسان‌ها در يك حد و مساوى مى‌باشند جز كسانى كه خداى بزرگ به آنان توانايى بخشيده است و روشن است كه خداى بزرگ در اثر عبادت و بندگى خالصانه برخى از افراد را به مقامى مى‌رساند كه مى‌توانند با اجازه و افاضۀ الهى راه گشاى مشكلات مادى و معنوى مردم باشند. اين گونه افراد و موجودات را خداوند واسطۀ بين خود و خلق قرار مى‌دهد، گاه آنان را مبعوث مى‌كند و رسالت تبليغ را به عهده آنان قرار مى‌دهد تا در پرتو عنايت ربانى و وحى الهى راه گشاى انسان‌ها در ظلمت‌ها و تاريكى‌ها باشند، گاه آنان را واسطۀ طلب آمرزش و قرب خودش مى‌داند. روشن است كه هيچ كس شايستگى اين دو مقام را ندارد، مگر كسانى كه به مقام معنوى والايى دست يافته باشند در قرآن مى‌فرمايد: «وَ مِنَ