19

مقدمه

حج در شريعت عملى اسلام

فقهاى بزرگ شيعه ابواب مختلف فقه را چهار بخش مى‌كنند:

عبادات، عقود، ايقاعات و احكام. بر اساس اين تقسيم بندى اعمال شرعى انسان يا به نحوى است كه قصد تقرّب به خدا در آنها شرط شده است و صرفاً بايد به اين قصد انجام شود و اگر به قصد و غرض ديگرى آورده شود تكليف ساقط نمى شود، يا چنين نيست.

اگر از نوع اول باشد عبادت ناميده مى‌شود. مانند: نماز، روزه، خمس، زكات، حج، جهاد و... اما اگر از نوع دوّم باشد يعنى قصد قربت شرط صحّت آن نباشد و اگر به قصد و غرض ديگرى هم آورده شود صحيح است، آن نيز بر دو قسم است، يا وقوع آن متوقّف به اجراى صيغه خاصّى است يا نيست.

اگر متوقّف به صيغۀ خاصّى نباشد «احكام» ناميده مى‌شود. مانند ارث، حدود، ديات و غيره و اگر متوقّف به اجراى صيغه باشد؛ اين نيز به دو نوع است، يا صيغۀ آن بايد به وسيلۀ دو طرف خوانده شود؛ طرف