32بسيارى از افراد را ديد كه بصورت حيوان بودند. آنگاه فرمود: حجگزار كم است و سر و صدا و ناله زياد. اين سر و صداها، سر و صداى حاجيان راستين نيست. حاجيان راستين بسيار كم هستند كه به صورت آنان را انسان مىبينى كسانى هستند كه به قرآن و عترت و وحى و رسالت معتقدند و به تمام چيزهايى كه پيامبر اكرم - ص - دربارۀ اصول و فروع دين، بخصوص امامت و ولايت آوردهاند معتقدند و عمل مىكنند. باطن اين گروه همانند ظاهرشان انسان است. و دين وجودشان را احاطه كرده است. اما كسانى كه بسيارى از مسائل را نپذيرفتهاند و مىگويند رسول خدا - ص - در تعيين رهبرى اجتهاد كرده و اين تعيين رهبرى بدستور خداوند متعال نبوده است! اينها قائل به جدايى قرآن و عترتند، در حالى كه قرآن و عترت يك نور و از هم جدايى ناپذيرند. اگر كسى به قرآن تمسك كند و عترت را نپذيرد در حقيقت قرآن منهاى قرآن را برگزيده است.
نمىشود كه انسان بخشى از حقيقت را بپذيرد و بخشى ديگر را رها سازد؛ «نُؤْمِنُ بِبَعْضٍ وَ نَكْفُرُ بِبَعْضٍ» نمىشود. كسانى كه «يُرِيدُونَ أَنْ يَتَّخِذُوا بَيْنَ ذٰلِكَ سَبِيلاً»؛ 1 خواستهاند راه نزديكترى انتخاب كنند، بيراهه رفتهاند و در حقيقت باطن اينها، جحود و انكار حقّ است و جحود و انكار حقّ به صورت حيوانيت و درنده خويى ظهور مىكند.
اگر انسانى حيوان شود بد است و گرنه حيوانى كه انسان نبوده و خودش در حدّ حيات حيوانى خلق شده است، مذموم و معاقب نيست و او را به جهنّم نمىبرند زيرا مكلّف نبوده است.