28و وابسته هستند، از اين رو است كه جهادشان «عن اللّٰه» است، قهرى است كه راه را هم گم مى‌كنند چون الذين جاهدوا «فينا» است نه «عنّا».

حجّ به عنوان «فرار الى اللّٰه» ¹ در قرآن كريم مطرح و بازگو شده است؛ يعنى يك انسان حج‌گزار، همين كه قصد حج يا عمره را دارد، سير او به طرف خداست و سير به طرف خدا؛ يعنى اعتماد بر خدا و ديگر هيچ. اگر كسى به زاد و راحلۀ خود تكيه كند و به كسب و كار يا همراهان خود متكى باشد، او فرار به همراهان و غير خدا كرده است. سفر به سفرۀ خود كرده است نه سفر به ضيافة اللّٰه.

زائر خانۀ خدا و مسافر سفر حجّ، بايد از غير خدا بريده و به خداوند متعال وصل شود واز همان قدم اوّل وتهيّۀ مقدّمات، بايد چنين باشد. كسى كه مى‌خواهد لباس احرام تهيه كند، بايد مال خود را تطهير، وصيت‌نامه‌اش را تنظيم و از بستگان خود خداحافظى كند. چرا كه زائر خانۀ خدا در همۀ حالات، با خداست و سير او «فى اللّٰه»، «الى اللّٰه»، «مع اللّٰه» و «باللّٰه» است.

اين كه در برخى از دعاهاى حج آمده است؛ «بسم اللّٰه و باللّٰه و فى سبيل اللّٰه و على ملّة رسول اللّٰه» ² ناظر به همين است كه اين كار بنام خدا و در راه خدا و با ملّت خدا و در سنّت رسول خدا - ص - آغاز مى‌شود.

حج سير آفاقى و انفسى

سفر حج را سبك نشماريم و احساس كنيم به مقصد كه رسيديم