41 وَ لِلّٰهِ عَلَى النّٰاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطٰاعَ إِلَيْهِ سَبِيلاً وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللّٰهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعٰالَمِينَ . ¹

«و براى خدا بر مردم است كه آهنگ خانۀ او كنند، آن‌ها كه توانايى رفتن به سوى آن دارند و هر كس كفر ورزد و حج را ترك كند، به خود زيان رسانده، خداوند از همۀ جهانيان بى‌نياز است.»

تعبير خاصّ قرآن در موضوع حج

عبارت مخصوص و تعبير ويژه‌اى كه قرآن كريم در امر حج به كار مى‌برد شايان دقّت است. اين عبارت، موقعيّت بسيار بزرگ حج را آشكار مى‌كند. خداوند مى‌فرمايد:

وَ لِلّٰهِ عَلَى النّٰاسِ حِجُّ الْبَيْتِ. ²

زيارت كعبه و اجتماع بر گرد آن خانه، حقّ خدا بر مردم است.

در واقع، مگر نه اين‌كه قضاى وجدان چنين است كه، هر ولىّ‌نعمت و صاحب انعام و احسانى، بر انسان حق پيدا مى‌كند و آدمى، خود را مديون او مى‌داند و همواره دنبال فرصتى مى‌گردد تا حقّ او را ادا كند و احسان و انعام او را تا حدّ امكان جبران كند و حدّاقل، براى عرض تشكّر، به خانه‌اش برود و به قدر شايستگى خود هديه‌اى ببرد؟

منعم حقيقى خداست و شكرش واجب عقلى است

خداى منّان، ولىّ نعمت آدميان است؛ آن هم نعمت‌هاى بى‌حدّ و حصرى كه به شماره و احصا در نمى‌آيد:

وَ إِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللّٰهِ لاٰ تُحْصُوهٰا. ³

«اگر نعمت‌هاى خدا را بشماريد، هرگز آنها را شماره نتوانيد كرد.»

أَ لَمْ تَرَوْا أَنَّ اللّٰهَ سَخَّرَ لَكُمْ مٰا فِي السَّمٰاوٰاتِ وَ مٰا فِي الْأَرْضِ وَ أَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ