225 نرسيدن عشّاق به وصال معشوق هم به خاطر همان عدم استطاعت و افلاس است.

چون كعبۀ آمال پديد آمد از دور

حجرالأسود به روايتى از بهشت براى ساختن كعبه فرو فرستاده شده و ازاهميّت و ارزش خاص برخوردار است، شروع و پايان هر دور طواف از او و بدواست و همانطور كه ديديم سرگذشت و تاريخ مفصّل دارد. سنايى كه خواجه حكيم حسن اسعدى غزنوى را مدح مى‌كند، او را به حجرالأسود تشبيه مى‌كند كه همۀ زائران رو به سوى او دارند.

نامۀ اقبال خوان زانكه تويى خوش زبان كعبۀ زوّار را تو حجرالأسودى ²

سنايى امام هشتم شيعيان حضرت امام رضا عليه السلام را مدح كرده و در تعريف از حرم مقدّس، آن را به كعبه و عرش تشبيه كرده و گفته است:

چون كعبه بر آدمى زهر جاى چون عرش پر از فرشته هزمان ³

در ستايش امام زكى الدّين بن حمزۀ بلخى گفته است: صدر و قدر او همانند كعبه و زمزم است:

خاك صدرش نظيف چون كعبه آب قدرش لطيف چون زمزم ⁴

وساوس شيطانى هميشه انسان را در معرض خطر قرار مى‌دهد،انسان نبايد لحظه‌اى از اين وسوسه‌ها غافل باشد و سنايى پند مى‌دهد و مى‌گويد:

دل گرفت احرام در بيت الحرام آب و نان هم دل اندر محرم خلوت سراى شهريار... ⁵