21
قحطانيان
قحطانيان،از«بنى قحطان بن سبأ»بزرگ فرزند«سام بن نوح»،به شمار مى‌آيند.اين قوم در شمال جزيرة العرب زندگى مى‌كردند و در قرن هشتم پيش از ميلاد حضرت مسيح عليه السلام،به هنگام تسلطِ آشوريان بر آنان،به سوى بلاد يمن كوچ كردند.شايد اين قوم، از معاصرين معينيان بوده‌اند كه سرانجام بر آنان چيره گرديدند و در يمن،دولت نوينى را تشكيل دادند كه تاريخ نگاران عرب آنان را«سبأ نخستين»نامگذارى كرده‌اند.
بيشتر تاريخ نگاران به هنگام سخن درباره«سد مأرب»،از آنان ياد كرده‌اند.نخستين بار،«همدانى»شرح گسترده‌اى در مورد آنان به رشته تحرير در آورد؛پس از او«ارنو»، «هاليوى»و«غلاذر»،در قرن گذشته مطالبى درباره آنان نوشته و علاوه بر تاييد گفته‌هاى «همدانى»،مطالب و اطلاعات تازه‌اى را بر اساس كشفيات،بر روى آثار باقيمانده از آنان كه هم اكنون در موزه‌هاى اروپا قرار دارد-و شامل نقش و نگارهايى برروى سنگ و برنز است-،اضافه نمودند.از مجموع گفتار آنان،چنين بر مى‌آيد كه آبهاى حاصل از باران،در بلنديهاى بلاد يمن،بصورت سيل‌هايى بزرگ به سوى دره‌هاى شرق و غرب آن سرزمين سرازير مى‌شد.درهّ‌هايى كه در شرقِ شهر«مأرب»قرار داشته‌اند،همگى به سوى دشتى بنام«ميزاب»سرازير مى‌گرديده‌اند؛كه اين مكان داراى ارتفاعى در حدود يك هزار و صد متر بالاتر از سطح دريا بوده و اطراف اين دشت بوسيلۀ كوههايى پوشيده شده است؛اين دشت در طرف شمال شرقى آن باريك گرديده و در ميان دو كوه بنامهاى،«بَلْق الأيمن»و «بَلْق الأيسر»كه به گفته (همدانى) داراى مسافتى در حدود 600 قَدَم يعنى تقريباً 400 متر از هم فاصله داشته است.
اين گردنه،«وادى أذينه»نام داشته كه بعد از آن،دشت فراخ،گسترده‌اى قرار داشت كه آبِ سيل‌ها بر آن جارى گرديده و از بين مى‌رفت.
«سبئيها»،در فاصله كوتاهى از اين گردنه،در اين دشت،سدِّ بزرگى از سنگ را به طول 800 ذراع و عرض 150 ذراع-كه به كمك دو كوه بَلَق در خارج و مجراى عمودى در تنگه«أذينه»آب را از مجراى اصلى آن به سوى راست و چپ منحرف مى‌كردند،بنا كردند-و برروى وروديهاى آب آن سدهاى ديگرى بوجود آوردند،بطوريكه آب را به