10مى‌شتابند و با حج‌گزارى و زيارت حرم نبوى و تربت پاك او به حق تقرب مى‌جويند.
برخى از كسانى كه اين توفيق و سعادت نصيبشان گرديده،با توجّه به زمينه فكرى و فرهنگى خويش كوله بارى از خاطرات و اطلاعات را براى بهره‌مند كردن دوستان و آشنايان خود در اختيار مشتاقان گذاشته‌اند.
مسلمانان از صدر اسلام تا كنون،توجه و اهتمام ويژه‌اى به اين دو شهر و آثار ماندگار و معالم جاودان آن داشته‌اند،كه گاه به توصيف وجب به وجب و گام به گام آن پرداخته و هر رويداد و اتفاقى را به تفصيل بيان كرده‌اند.
تا كنون آثار مكتوب مسلمانان در اين زمينه به زبان‌هاى مختلف كه بيشتر آنها به زبان عربى و فارسى است،به نگارش درآمده و به چاپ رسيده است.
در سفرنامه‌هاى سياحان و رحله‌نگاران مسلمان و گاه صاحبان قلم و دانشمندان، همچون سفرنامۀ ناصر خسرو قباديانى (م:438 ه.ق) و ابن جبير (م:580 ه.ق) و ابن بطوطه (م:756 ه.ق) اطلاعات گران سنگى در اين باره درج گرديده است.
لازم به تذكر است كه سنت سفرنامه نويسى در ميان حاجيان ايرانى محدود بوده و رواج چندانى نداشته است؛به طورى كه در مدّت يك هزار سال و اندى،تنها آثار محدودى از اين خاطرات خطير و پر خاطره بر جاى مانده است.
«مرآت الحرمين»از جمله اين كتابها است كه به قلم سرلشكر ابراهيم رفعت پاشاى مصرى نگاشته شده و در آن به شرح مسافرت‌هاى خود به عنوان فرمانده پاسداران محمل مصرى و امير الحاج مصر در سال‌هاى 1320 و 1321 و 1325 هجرى پرداخته،و آگاهى‌هايش از مهمترين و سودمندترين آثار،در دو قرن اخير به شمار مى‌آيد كه به قلم اين جانب به فارسى ترجمه و منتشر شد.
و اكنون اين كتاب«الرحلة الحجازيه»يا سفرنامه حجاز،كه در پيشديد شما عزيزان است نوشتۀ دانشمند و اديب مصرى محمد لبيب بتنونى است كه در سال 1327 ه.ق.
به همراه عباس حلمى پاشا«خديو مصر»به سفر حج رفته و اطلاعات نسبتاً سودمندى از حرمين شريفين و تاريخ قوم عرب،جغرافياى جزيرة العرب،تا زمان خويش را