20

آطام:

جمع«اطم»،نام دژهايى است كه در عصر جاهلى در مدينه وجود داشته‌اند و تعداد آنها بسيار بوده است.در حديث آمده است كه:پيامبر صلّى اللّه عليه و آله از ويران كردن آطام اهل مدينه نهى كرد و فرمود:اينها زيور مدينه هستند.-«اطم».

[آفاقى:

آفاق جمع«افق»است و به هنگام نسبت،به مفرد آن افقى و يا افقى گفته مى‌شود،نه آفاقى ¹،ولى از آنجا كه آفاق براى سرزمين‌هاى خارج از مكه علم شده است.فقها،ياى نسبت به آخر آن ملحق كرده و به كسى كه از مناطق قبل از ميقات به حج مى‌آيد،«آفاقى» مى‌گويند. ²

چنانكه شهيد ثانى در شرح لمعه، به آفاقى تعبير كرده ³ولى بعضى ديگر مانند مرحوم صاحب جواهر در برخى موارد،«افقى»تعبير كرده‌اند. ⁴]

[آكام:

جمع«اكمه»است كه به معناى تلّ تشكيل شده از يك قطعه سنگ بسيار بزرگ و به قولى،محلّى است از نقاط اطرافش بسيار بلندتر و خشن‌تر،ولى به اندازۀ تلّ سنگ ياد شده نيست. ⁵

در حديث است كه:«كان رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله يلبّي كلّما لقى راكبا أو علا أكمة»؛ ⁶«پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله هرگاه به سواره‌اى مى‌رسيد و يا از اكمه‌اى بالا مى‌رفت،تلبيه مى‌گفت.»]

اباطح:

(ذات)،-«اطلاح».

أباغ:

وادى‌اى است در پشت انبار،واقع در راه فرات به شام.منزلگاه‌هاى اياد بن نزار بوده و به آن«عين اباغ» گفته مى‌شود.

[ابتر:

حيوان دم بريده ⁷در حديث است:

«فإن عرض عليه الحجّ فاستحيا؟قال:

هو ممّن يستطيع الحجّ و لم يستحيي؟ و لو على حمار أجدع». ⁸]

ابرق الرّبذه:

محلّى است كه در زمان ابو بكر نبرد ميان اهل ردّه و ارتش مسلمانان،در آن واقع شد و از منزلگاه‌هاى بنى ذبيان