98متصل به مسجد، از هر دو سمت شرقى آن، صحن ديگرى وجود دارد كه در آن، دو مرقد مسلم بن عقيل و هانى بن عروه، قرار دارد. در گذشته، در سمت غربى مسجد، صحن ديگرى وجود داشته كه داراى ايوانها و حجرهها و ديوارى گرداگرد آن بوده است. اين محوطه، كاروانسرايى مخصوص اقامت زائران و مسافران بوده است كه در سال 1327ه .ق، تأسيس گرديد و در سال 1383ه .ق، تخريب شد. 1 مشابه اين كاروانسرا، هنوز در ضلع شرقى مسجد سهله، باقى مانده است.
در گذشته، مسجد كوفه داراى چند دروازه بوده است كه امروزه تنها يك دروازه آن، باقى مانده است. نام اين دروازه باب الفيل و در گوشه شمال غربى مسجد قرار دارد. البته در دورههاى اخير، دروازههاى جديدى به صحن مسجد، باز شده است؛ از جمله دروازهاى واقع در ميانه ضلع غربى مسجد كه به اشتباه باب الكنده (از دروازههاى قديمى مسجد كوفه) خوانده مىشود، دروازه صحن مسلم بن عقيل، در ميانه ضلع شرقى مسجد كه چندين بار، از جمله در سال 1388ه .ق، بازسازى شده است و دروازه كوچكى به نام باب الرحمه، در ميانه ضلع شمالى كه در سال 1388ه .ق، ايجاد شده است. 2
بالاى باب الفيل، منارهاى دايرهاى وجود دارد كه در سال 1376ه .ق- 1956م ساخته شده و بدنه آن با الواح و كتيبههاى كاشى، تزيين يافته است. اين مناره، بهجاى مناره قديمىترى ساخته شد كه در تاريخ مذكور، به سبب بناى مناره جديد، بهطور كامل تخريب گرديد. 3 در بازسازى اخير مسجد، دو مناره مربع به مسجد افزوده شده است كه يكى از آنها، در زاويه شمال غربى مسجد، كنار مناره دايرهاى قديمى و مناره ديگر، در زاويه شمال شرقى، قرار دارد.
(تصوير شماره 81)
يكى از نامهاى باب الفيل، در گذشته، «باب الثعبان» (دروازه افعى)، بوده است. علت