65
ج) آداب بعد از سفر
1. بازگو نكردن خاطرات تلخ
زندگى در سفر، جمعى و گروهى است و درنتيجه، افراد مختلف با سليقه‌ها و رفتارهاى گوناگون كنار همديگر جمع شده، چندين روز با هم زندگى مى‌كنند و به طور طبيعى اين اختلاف سليقه‌ها، گاهى منتهى به نزاع و درگيرى و كدورت مى‌شود. توصيه اهل بيت عصمت و طهارت(عليهم السلام) به زائران اين است كه با هم‌سفران خود، جوانمردانه برخورد نموده، پس از بازگشت نيز در هيچ مجلسى، حوادث ناخوشايند سفر را براى ديگران بازگو نكنند.
حضرت امام صادق(ع) يكى از دلايل جوانمردى در سفر را كتمان اسرار و رازدارى همراهان پس از جدا شدن از آنها ذكر مى‌كنند 1 و در حديث ديگرى مى‌فرمايد:
لَيسَ مِنَ المُروءَةِ أنْ يحُدِّث الرَّجُلُ بِما يَلقَى في السَّفرِ مِنْ خَيرٍ أو شَرٍّ. 2
اين از جوانمردى نيست كه انسان آنچه از خوب و بد در سفر ديده و با آن برخورد كرده را بازگو نمايد.
2. حفظ آثار زيارت
زيارت قبور معصومين(عليهم السلام) آثار متعدد اخلاقى، روانى، اجتماعى و فرهنگى دارد. مسئله مهم آن است كه زائر، اين آثار را در زندگى فردى و اجتماعى خود حفظ كند و از گناهانى كه در گذشته مرتكب مى‌شد، پرهيز نمايد. رسول گرامى اسلام(ص) فرمودند: «نشانه قبولى حج، آن است كه بنده، گناهانى را كه مرتكب مى‌شده است، ترك كند». 3