20ولايت در اصطلاح روايات و كلمات فقها به معناى سيطره، سرپرستى و اولويت داشتن بر ديگران است. ¹ ولايت به دو نوع «ولايت تكوينى حقيقى» و «ولايت انشائى اعتبارى» تقسيم مى‌شود. ولايت تكوينى، همچون ولايت خداوند متعال اَللّٰهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا ² و ولايت رسول گرامى اسلام(ص) و ائمه معصومين(عليهم السلام)، خارج از محدوده بحث ماست. بحث در ولايت انشائى و اعتبارى است. ³

ولايت انشائى داراى مراتبى است كه كامل‌ترين و بالاترين آن نيز از آن خداوند متعال است إِنِ الْحُكْمُ إِلاّٰ لِلّٰهِ ⁴ و خداوند مرتبه‌اى از اين ولايت را به پيامبر خود عنايت كرده است اَلنَّبِيُّ أَوْلىٰ بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ ⁵ و وَ مٰا آتٰاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ مٰا نَهٰاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا ⁶ و وَ مٰا كٰانَ لِمُؤْمِنٍ وَ لاٰ مُؤْمِنَةٍ إِذٰا قَضَى اللّٰهُ وَ رَسُولُهُ أَمْراً أَنْ يَكُونَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ وَ مَنْ يَعْصِ اللّٰهَ وَ رَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلاٰلاً مُبِيناً . ⁷ اين ولايت، پس از پيامبر اكرم(ص)، به جانشينان بر حقش، يعنى ائمه دوازده‌گانه(عليهم السلام)، منتقل شده است. ⁸

در زمان غيبت امام دوازدهم(عج) ولايت تكوينى در اختيار خود حضرت است، اما ولايت اعتبارى و حق حكومت آن حضرت، به فقها و مجتهدان جامع‌الشرايط رسيده است و فقها، به عنوان حاكم، منصوب شده‌اند. ⁹