14
بيان مسئله
تاريخ‌نگرى و تاريخ‌نگارى از مباحثى است كه دانشمندان دوران معاصر به آن علاقه‌مندند و افراد بسيارى به اين حوزه وارد مى‌شوند و با كندوكاو گزارش‌هاى تاريخى، صحت و سقم آنها را از طريق نقد روايات و جرح و تعديل اسنادشان مشخص مى‌كنند. تاريخ‌نگارى اسلامى كه از سده‌هاى نخستين آغاز شده، ثمره كوشش ده‌ها دانشمند و مورخ مسلمان است و حوزه گسترده‌اى از دانش اسلامى را به خود اختصاص داده، و مجموعه‌هاى عظيم تاريخى را پديد آورده است. در پديدارى اين آثار تاريخى و انتقال اخبار و روايات تاريخى به نسل‌هاى بعد، جز پيروان و طرفداران خلافت رسمى و ديگر فرق شيعى، گروهى از تاريخ‌نگاران شيعه اماميه نيز سهم داشته و نقش آفريده‌اند و به نقل اخبار و تدوين كتاب‌هاى تاريخى همت گماشتند. البته بيشتر اين آثار به دلايلى همچون دلايل سياسى، از بين رفتند؛ اما نقل‌ها و گزارش‌هايى از آنها در ديگر كتب شيعه و غيرشيعه باقى مانده است.
در دوره‌هاى بعد، به‌ويژه امروزه كه منازعات عقيدتى همانند گذشته و گاه به‌مراتب شديدتر و با اشكال گوناگون جريان دارد، طرفداران هر يك از مذاهب، مى‌كوشند مخالفان عقيدتى‌شان را به جعل اخبار تاريخى متهم سازند تا اين‌گونه بر مشروعيت مذهبشان بيفزايند. در سده‌هاى نخستين و ميانى، از سويى اهل‌سنت، به ويژه جناح تندرو عثمانى و حنبلى، و از سوى ديگر شيعيان دوازده امامى، يكديگر را جرح و رد