19مردم عراق در دهه دوم قرن بيستم نقش بسيار مهمى ايفا كردند و تا حد زيادى رهبرى جنبش را در دست داشتند. در اين ميان، مى‌توان به نقش برجسته آيت‌الله ميرزا محمدتقى شيرازى 1 و سيد ابوالقاسم كاشانى 2، اشاره كرد.
در اينجا مى‌خواهيم نقش و تأثير ايرانيان را در بازسازى آرامگاه امام على(ع) از دو جنبه تاريخى و هنرى بررسى كنيم. البته بررسى كامل جنبه هنرى، به پژوهش‌هاى باستان‌شناسانه محوطه حرم مطهر بستگى دارد. ولى با اين حال، نوشته‌هاى تاريخى تا اندازه‌اى سير جنبه هنرى آن را آشكار مى‌سازد.
به‌طور كلى مى‌توان گفت كه ايرانيان از دوران صفويه تا عصر حاضر، به‌جز دوره حكمرانى ديلميان، مرقد مطهر امام على(ع) را توسعه داده و بازسازى كرده‌اند كه در اينجا به گزيده‌اى از مهم‌ترين اقدامات عمرانى ايرانيان در نجف اشرف اشاره مى‌كنيم:
1. عضدالدوله ديلمى در اواخر قرن چهارم ه .ق تصميم گرفت تا بزرگ‌ترين بنا را در نجف اشرف بسازد. 3 عضدالدوله در روز دوشنبه، 26 جمادى‌الاولى سال 371ه .ق به زيارت بارگاه اميرمؤمنان(ع) رفت تا افزون بر زيارت، از روند ساخت‌وساز آن عمارت باخبر شود و نيازهاى مجاوران مرقد مطهر را فراهم نمايد تا به مرور زمان به شهرى آباد تبديل گردد.
2. علاءالدين در سال 666ه .ق/ 1267م دستور داد كنار آرامگاه امام على(ع) قلعه‌اى براى ساكنان ساخته شود. 4
3. شاه عباس صفوى ضمن زيارت آن مرقد در سال 1033ه .ق، دستور داد حرم مطهر، گنبد و صحنش را بازسازى نمايند. او رواق‌ها را با فرش‌هاى