76 قثم‌بن عباس بن عبدالمطلب، پسر عموى پيامبر(ص) و برادر رضاعى امام حسين(ع) است. مادر وى ام‌الفضل لبابه بنت حارث هلالى است كه به گفته كلبى، او پس از حضرت خديجه، دومين زنى بود كه اسلام آورد. قثم بن عباس از صحابه پيامبر اسلام(ص) بود.
حضرت على(ع) پس از رسيدن به خلافت، قثم را والى شهر مكه كرد و او تا زمان شهادت امام(ع) والى اين شهر بود. سپس در زمان معاويه، همراه با «سعيد بن عثمان بن عفان» به سمرقند رفت و در آنجا به شهادت رسيد. 1 امروزه قبر وى در سمرقند در جمهورى ازبكستان، به زيارتگاه وسيعى تبديل شده است كه به «شاهِ زنده» شهرت دارد.
با اين حال، در شهر تل نيز زيارتگاهى براى او وجود دارد كه ميان قبرستانى در جنوب شهر واقع شده است و نزد اهالى محل به «شيخ قُسَيم» يا «سيدى قُسَيم» شناخته مى‌شود. شايد نخستين كسى كه به اين مزار اشاره كرده، ياسين فُرضى (متوفاى 1095ه.ق) است كه درباره آن چنين نوشته است:
... و قسيم (رضى الله عنه) نزديك روستاى تل، برخى او را از صحابه و برخى از اوليا دانسته‌اند. اهالى اين ناحيه به وى اعتقاد فراوانى دارند و قبر او در آنجا در گنبد بزرگى قرار دارد. 2
عبدالغنى نابلسى نيز در يكى از سفرهاى خود، اين قبر را زيارت كرده و آن را به قثم‌بن‌عباس نسبت داده، و در ادامه افزوده است كه يكى از اهالى منطقه به او گفته است كه اينجا قبر قثم بن‌عبد الله بن عباس است. او در توصيف اين مزار چنين نوشته است:
... از آن دره سرسبز و از ميان آن باغ‌هاى فرح‌بخش و پرآب گذشتيم تا به زيارتگاهى رسيديم كه در آنجا به شيخ قُسَيم معروف است. اما تلفظ صحيح آن قُثَم است و مى‌گويند قثم‌بن عباس‌بن عبدالمطلب بن‌هاشم است... . اما شايد