70
2. زيارتگاه منسوب به ام‌سلمه در قبرستان باب‌الصغير دمشق
اين زيارتگاه كنار مزار ام‌حبيبه از زاويه جنوب غربى آن واقع است. (تصوير 20) نام او «هند بنت ابى‌امية بن‌مغيره مخزومي» و همسر نخست وى «ابوسلمه عبدالله بن عبدالاسود مخزومى» است. آن دو پس از اسلام آوردن، به حبشه هجرت كردند. ام‌سلمه پس از درگذشت همسرش، در سال 4ه .ق به عقد رسول خدا(ص) درآمد. 1 او تا زمان واقعه عاشورا عمر كرد و زمانى‌كه خبر شهادت امام حسين(ع) را شنيد، بسيار اندوهگين شد و از شدت غصه غش كرد و پس از مدت كوتاهى از دنيا رفت. ام‌سلمه نزديك به نود سال عمر كرد و آخرين همسر پيامبر(ص) بود كه از دنيا رفت. او در مدينه منوره درگذشت و در قبرستان بقيع به خاك سپرده شد. 2
«ذهبى»، مورخ بزرگ شام، معتقد است قبر منسوب به ام‌سلمه در باب‌الصغير، در واقع قبر ام‌سلمه اسماء بنت يزيدبن‌سكن انصارى، دختر عمه معاذبن‌جبل (از اصحاب پيامبر اسلام(ص) ) است. وى از صحابه زن پيامبر(ص) بود كه با ايشان بيعت نمود و از ايشان نقل حديث كرده است. او در جنگ يرموك شركت داشت و با ستون خيمه خود نُه تن از روميان را به قتل رسانيد. او در شهر دمشق سكونت گزيد. 3
بنابر آنچه گذشت، تيمور لنگ پس از تصرف دمشق در سال 803 ه .ق، براى اولين بار گنبدى روى اين قبر بنا كرد. 4 سپس قاضى‌القضات عبدالله‌بن‌محمود عباسى كه در سال 1030 ه .ق منصب قضاوت شام را به عهده گرفت، اين گنبد را از اموال خود بازسازى كرد. 5 براساس كتيبه سردر بنا نيز، سلطان عبدالحميد دوم عثمانى در سال