127
17. زيارتگاه‌هاى از ميان رفته
افزون‌بر مواردى كه نام برديم، زيارتگاه‌هاى ديگرى نيز در كشور سوريه وجود داشته كه در منابع تاريخى بدان اشاره شده است؛ اما امروزه نشانى از آنها به چشم نمى‌خورد. در ادامه، به تعدادى از اين زيارتگاه‌ها اشاره مى‌شود:
از مهم‌ترين زيارتگاه‌هاى از ميان رفته مرتبط با امام على(ع) در دمشق، مى‌توان به «مسجد الحَجَر» اشاره كرد كه به «مسجد نارنج» نيز معروف بوده است. اين مسجد در محله «ميدان الحصى» يا «ميدان» كنونى، در سمت جنوب شرقى مسجد باب مصلاّى 1 دمشق، و متصل به آن قرار داشته است. 2 «على بن ابى‌بكر هروى» با عنوان «مشهد نارنج» به اين زيارتگاه اشاره كرده و درباره آن گفته است: «در آنجا سنگى به دو نيم شده وجود دارد كه حكايتى با على بن ابى‌طالب(ع) دارد». 3 اما به اين حكايت اشاره نكرده است. به نظر مى‌رسد كه اين زيارتگاه، همان مزارى است كه ابن‌شهرآشوب، آن را «مشهد صخره در شام»، دانسته است. 4 ابن‌جبير، جهانگرد مسلمان نيز هنگام اشاره به زيارتگاه اهل‌بيت(عليهم السلام) دمشق كه به دست شيعيان ساخته شده، از اين زيارتگاه ياد كرده است. او درباره سبب پيدايش آن نوشته است:
از مجلل‌ترين اين زيارتگاه‌ها، مشهدى منسوب به على بن ابى‌طالب(رضى الله عنه) است كه بر آن مسجدى زيبا و باشكوه بنا شده است و مقابل آن بوستانى پر از درخت نارنج وجود دارد كه آب از يك منبع مشخصى در آن جارى است. ... در محراب مسجد، سنگ بزرگى وجود دارد كه به دو نيم تقسيم شده است. اين دو نيمه با يكديگر لحيم شده، اما به‌طور دقيق به يكديگر متصل نشده است.