19بايد به آن توجه شود. البته بايد در نظر داشت استطاعت اخلاقى و روحى، شرط وجود است؛ يعنى تنها در صورت آمادگى روحى و اخلاقى است كه انسان از مزاياى بى‌پايان روحى و اجتماعى حج بهره‌مند مى‌شود. اما استطاعت‌هاى ديگر شرط وجوب است؛ براى اثبات اين سخن مى‌توان به حديث امام باقر(ع) استناد كرد كه فرمود:
ما يُعبَأُ بِمَنْ يَؤُمُّ هذَا البَيتَ اذا لَم يَكُن فِيهِ ثَلاثُ خِصالٍ؛ خُلُقٌ يُخْالِقُ بِهِ مَنْ صَحِبَهُ، وَحِلْمٌ يَملِكُ بِهِ غَضَبَه وَ وَرَعٌ يَحْجُزُهُ عَنْ مَحارِمِ الله عَزَّوَجَلَّ. 1
كسى كه قصد [زيارت] خانه [كعبه] را مى‌كند، مورد توجه و عنايت [حق] قرار نمى‌گيرد؛ مگر اينكه سه ويژگى در او باشد: اخلاق مناسبى كه با همراهان به خوبى رفتار كند، حلمى كه با آن بتواند خشم خود را مهار كند و پارسايى و ورعى كه او را از گناهان نگه دارد.
براساس اين سخن، حاجى بايد آمادگى اخلاقى لازم را براى همسفر شدن با ديگران پيدا كند، ظرفيت تحمل ديگران را در خود ايجاد كند و ملكه تقوا و ورع را در خود به‌وجود آورد تا از همه محرمات بپرهيزد.
-مقدمات پيش از سفر
1. تجريد قلب
قلب مؤمن، جايگاه حق است و بايد در اختيار حق تعالى باشد؛
«قَلبُ المؤُمنِ عَرشُ الرَّحمنِ». 2