19

مقدمه چاپ هفتم

فِيهِ آيٰاتٌ بَيِّنٰاتٌ مَقٰامُ إِبْرٰاهِيمَ وَ مَنْ دَخَلَهُ كٰانَ آمِناً وَ لِلّٰهِ عَلَى النّٰاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطٰاعَ إِلَيْهِ سَبِيلاً... .(آل عمران : 97)

با عنايت و الطاف حضرت ربوبى، پس از گذشت يك دهه از چاپ نخست اين كتاب، اكنون متن جديدى پيش روى شما است كه حاصل چندين سفر و ماه‌ها تلاش و كوشش است. از آنجا كه روند تغييرات و تحوّلات آثار تاريخىِ دو سرزمين مقدّسِ مكّه و مدينه بسيار وسيع، سريع و پرشتاب است، ارائۀ هرگونه اطلاعات، پس‌از چندى مستلزم بازنگرى و تجديد نظر خواهد بود. در مدّت نسبتاً طولانى كه از نخستين چاپ اين كتاب مى‌گذرد، متأسفانه بسيارى از آثار تاريخى دستخوش تخريب و ويرانى و بسيارى نيز خوشبختانه احيا و بازسازى شده‌اند و سير مراحل توسعۀ مسجدالحرام و مسجدالنبى، كه از آن هنگام آغاز گشته بود، اكنون به پايان رسيده است. از اين رو، با تشويق‌ها و مساعدت‌هاى معاونت محترم آموزش و پژوهش بعثۀ مقام معظّم رهبرى جناب حجةالاسلام والمسلمين آقاى سيدعلى قاضى عسكر، كه خود از محقّقان فاضل و انديشمند هستند، بحمداللّٰه تأليف حاضر با اطلاعات و آمار و ارقام جديد به محضر