12دو- گناهكاران در دنيا به هر وضعى كه باشند ممكن است از شفاعت شفعا بهره‌مند گردند و از كيفر نجات يابند؛ ولى شفاعت در قيامت شرايطى دارد كه با كسب آن شرايط تحقق مى‌پذيرد.
سه- در دنيا ممكن است كسى شفيعى را برانگيزد تا با شفاعت او كار ظالمانه و بر خلاف حقى انجام دهد؛ ولى شفاعت در قيامت چنين نبوده بلكه بر وفق عدل صورت مى‌پذيرد. 1
چهار- در شفاعت شرعى شفيع تحت تأثير مقام ربوبى قرار مى‌گيرد ولى در شفاعت‌هاى باطل [دنيوى] صاحب قدرت تحت تأثير سخنان شفيع قرار گرفته و خود شفيع تحت تأثير مجرم قرار مى‌گيرد. 2
3. انواع شفاعت
واژه شفاعت در قرآن و حديث در موارد گوناگون به كار برده شده و بسيارى از موارد آن با مفهوم شفاعت مصطلح در باب حكمت سازش ندارد كه آنها را تحت عناوين ذيل دسته‌بندى مى‌كنيم.
الف. شفاعت در نظام آفرينش
فيض و رحمت پروردگار طبق نظام خاصى از مبدأ اعلى به جانب موجودات فرود مى‌آيد و خداوند علل و اسبابى در نظام آفرينش قرار داده است. درباره اين سلسله علل و وسايط شفاعت و شفعا در قرآن به كار رفته است آنجا كه مى‌فرمايد:
إِنَّ رَبَّكُمُ اللّٰهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمٰاوٰاتِ وَ الْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيّٰامٍ ثُمَّ اسْتَوىٰ عَلَى الْعَرْشِ يُدَبِّرُ الْأَمْرَ مٰا مِنْ شَفِيعٍ إِلاّٰ مِنْ بَعْدِ إِذْنِهِ... (يونس:3)