78
208. شفاء الغرام باخبار البلد الحرام، محمد بن‌احمد الفاسى ( - ق)، ترجمه محمد مقدس، ش، 2 جلد (455+664ص)، وزيرى.
از متون قديمى درباره مكه و مسجد الحرام و معرّف ابعاد مختلف اين شهر و از معتبرترين كتاب‌ها در تاريخ مكه مكرمه به شمار مى‌رود كه با تفصيل بسيار و دقّت‌نظر درباره اخبار مكه (تاريخ محلى) نوشته شده است؛ چنان كه پس از كتاب ازرقى و فاكهى درباره «اخبار مكه»، از منابع مهم در اين‌باره به شمار مى‌آيد. نويسنده، كتاب خود را در چهل باب مرتّب كرده و در آنها به تاريخ مكه از دوران جاهلى تا زمان خودش پرداخته و از تاريخ تأسيس و ساخت و عمارت مسجد الحرام در زمان‌هاى گوناگون و ويژگى‌هاى جغرافيايى، تاريخى، سياسى و اجتماعى جزيرةالعرب در همه دوره‌هاى تاريخى سخن گفته و به فضايل كعبه و اعمال مربوط به آن و اماكن مقدّس مكه و پيرامون آن، اشاره كرده است. تاريخ مكه در زمان جاهليت و برخى از آثار بنا شده در مكه و پيرامون آن مانند مكتب‌خانه‌ها از مباحث اين كتابند. مسائلى درباره كارگزاران مكه در دوره اسلامى نيز به‌طور اجمال در اين اثر گنجانده شده است.
209. عتبات عاليات عراق، اصغر قائدان، 1383ش، 280ص، وزيرى.
به بررسى آثار و مكان‌هاى مقدس عراق (عتبات عاليات) مى‌پردازد. عتبات چهار منطقه دارد كه در فصل‌هاى زير بررسى شده‌اند :
1. نجف اشرف شامل حرم اميرالمؤمنين عليه السلام و ساير آثار آن؛ 2. شامل مسجد كوفه و مقابر و مقام‌هاى صحابه و ياران حضرت على عليه السلام ؛ 3. كربلا، حرم و مرقد مطهر امام حسين عليه السلام ، شهيدان كربلا و حضرت ابوالفضل عليه السلام ؛ 4. كاظمين، شامل مرقد مطهر امام كاظم و امام جواد عليهما السلام و بغداد و مدائن؛ 5. سامرا، شامل مرقد مطهر امام هادى و امام عسكرى عليهما السلام و سرداب غيبت.