68
179. تحفة الكرام فى تاريخ مكة وبيت الله الحرام، سيد محمدمهدى بحرالعلوم (1155 - 1212ق)، پژوهشِ سيدمحمدجواد جلالى و خالد غفورى، 1425ق، 344ص، وزيرى، عربى.
به بررسى تاريخ كعبه و ديگر مشاهد مشرفه مكه مى‌پردازد. نويسنده با بهره‌گرفتن از منابع روايى و تاريخى نخست تاريخ بناى كعبه را در عهد آدم عليه السلام و تجديد بناى آن در عهد ابراهيم عليه السلام گزارش مى‌كند. ديگر تحولات اين بناى مقدس در عهد عمالقه، قصى، قريش، عبدالله بن‌زبير و حَجاج بن‌يوسف از ديگر مباحث كتاب است. مؤلف هم‌چنين در قالب مباحث تاريخى ديگر به حجرالاسود، درب كعبه، حجر اسماعيل، مقام ابراهيم، زمزم، مسجد الحرام، صفا، مروه، حطيم و ركن يمانى پرداخته است. برخى از روى‌دادها و حوادث تاريخى مكه نيز در اين اثر ديده مى‌شود. ديگر مشاهد مكه مانند مِنا، مزدلفه، عرفات، قرن‌المنازل و مكان‌هايى كه پيامبر در آنها نماز خوانده است، از محورهاى مباحث اين كتاب به شمار مى‌روند. مؤلف هم‌چنين برخى از احكام حج و مناسك را بازگو كرده و در پايان به جهت قبله، زندگانى پيامبر (ص) ، ايمان پدران پيامبر (ص) و عمر دنيا پرداخته است. محققان در مقدمه كتاب، بخشى از زندگانى و حيات فكرى بحر العلوم را بازگو كرده‌اند.
180. تخريب و بازسازى بقيع به روايت اسناد، سيدعلى قاضى‌عسكر، ش، 168ص، پالتويى.
برپايه سندهاى معتبر به بررسى وضع گذشته و حال قبرستان بقيع مى‌پردازد. نخست شرح‌حال مختصرى از دفن‌شدگان معروف در بقيع عرضه كرده؛ سپس به تاريخ تخريب بقيع و بُقاع متبركه مدينه و مكه پرداخته و اسناد تاريخى را در اين‌باره گزارش كرده است. گزارش نويسنده برپايه واكنش‌هاى افراد و نهادهاى مختلف به تخريب بقيع استوار است.
181. ترجمه تاريخ كربلا و حائر الحسين عليه السلام ، عبدالجواد كليددار، ترجمه مسلم صاحبى، 1389ش، 375ص، وزيرى.
اين كتاب نوشته مرحوم دكتر سيد عبدالجواد كليددار آل طعمه در