13
مقدمه
برخى از باورهاى دينى، مانند امامت بنيادى است؛ بدين‌معنا كه زيربناى بسيارى از باورهاى ديگر قرار مى‌گيرد و ازاين‌رو اين مسئله همواره مورد توجه شيعه و اهل‌سنت بوده است. البته هر دو گروه به مسئله ضرورت امامت و رهبرى بعد از پيامبر خدا (ص) اعتقاد دارند ولى در اوصاف امام و مصداق خليفه پيامبر هم‌عقيده نيستند. اماميه دو صفت را براى امام شرط مى‌دانند: نخست آنكه امام و جانشين پيامبر بايد از گناه و خطا معصوم باشد؛ ديگر آنكه امام بايد از همه مردم در علم، ديندارى، بندگى، كرامت، شجاعت و... برتر باشد. 1
از لوازم عصمت امام آن است كه بايد از سوى خداوند منصوب شود؛ زيرا تشخيص فرد معصوم بر انسان، دشوار، بلكه غير ممكن است. اما غير اماميه درباره صفات امام نظرى استوار ندارند. «قاضى عضدالدين ايجى» در اين‌باره مى‌گويد: «اكثر بر اين رأى هستند كه امام بايد فردى مجتهد، شجاع و در كشوردارى صاحب رأى باشد». آن‌گاه نظر ديگرى را ياد مى‌كند كه معتقد است: