25
رَحْمَةً إِذٰا فَرِيقٌ مِنْهُمْ بِرَبِّهِمْ يُشْرِكُونَ (روم: 33)
هنگامى كه رنج وزيانى به مردم برسد، پروردگار خود را مى‌خوانند وتوبه‌كنان به‌سوى او باز مى‌گردند؛ امّا همين كه رحمتى از خودش به آنان بچشاند، به ناگاه گروهى از آنان نسبت به پروردگارشان مشرك مى‌شوند.
از مجموعۀ آيات ذكر شده استفاده مى‌شود انسان فطرتاً واحد گراست و گرايش متكامل ذاتى به يك مبدأ دارد و آن مبدأ مستقلى است كه تمام خيرات از آن سرچشمه مى‌گيرد يعنى ذات پاك الهى.
دو - برهان تمانع وهماهنگى جهان
در جاى جاى قرآن كريم به اين برهان از جهات مختلف اشاره شده است.
اول - اشاره به اصل برهان
خداوند سبحان مى‌فرمايد:
مٰا تَرىٰ فِي خَلْقِ الرَّحْمٰنِ مِنْ تَفٰاوُتٍ فَارْجِعِ الْبَصَرَ هَلْ تَرىٰ مِنْ فُطُورٍ* ثُمَّ ارْجِعِ الْبَصَرَ كَرَّتَيْنِ يَنْقَلِبْ إِلَيْكَ الْبَصَرُ خٰاسِئاً وَ هُوَ حَسِيرٌ (ملك: 3 و 4)
در آفرينش خداوند رحمان هيچ تضادّ وعيبى نمى‌بينى! بار ديگر نگاه كن، آيا هيچ شكاف وخللى مشاهده مى‌كنى؟! بار ديگر [به عالم هستى] نگاه كن، سرانجام چشمانت [در جستجوى خلل ونقصان ناكام مانده] به سوى تو باز مى‌گردد در حالى كه خسته وناتوان است.